Franciszek Smuglewicz

W 1795 roku Franciszek Smuglewicz namalował obraz upamiętniający fakt zniesienia poddaństwa chłopów w wileńskim majątku Pawłów i ustanowienia samorządnej republiki włościańskiej (1769). Był to jeden z pierwszych przykładów reformatorskiego działania na terenie Rzeczypospolitej, którego dorobek został zaprzepaszczony wraz z III rozbiorem. Tak zwana Rzeczpospolita Pawłowska miała własny sejm, senat, konstytucję, a także milicję ziemską, własny bank, szpital oraz szkołę. Eksperyment pawłowski – miniaturowa realizacja idei całościowej reformy społeczeństwa – poprzedzał o ponad 100 lat zniesienie pańszczyzny na ziemiach polskich.