Franciszek Smuglewicz

Cztery rysunki – z których dwa sygnowane są ręką króla – znane jako Rytuał żydowski, należą do najbardziej zagadkowych przedstawień w całej kolekcji. Nie jest jasne, czy odnoszą się one do autentycznego, podpatrzonego wydarzenia, rytuału dokonującego się w łonie jednej z ówczesnych żydowskich ortodoksyjnych wspólnot, czy są „etnograficzną fantazją” Smuglewicza lub nawet parodystycznym przedstawieniem, które z dzisiejszej perspektywy wydaje się jawnie antysemickie. Pierwsza kompozycja została opisana przez króla jako Koszerowanie Żydówki, natomiast druga jako Odmrażanie Żydówki. W języku jidysz termin koszer (hebr. kaszer – odpowiedni, zdatny) odnosi się do czystości rytualnej przede wszystkim pożywienia i przedmiotów, ale także do stosowania wymogów prawa żydowskiego. Z kolei określenie „koszerowanie” dotyczyło głównie sposobu oczyszczania nowo zakupionych lub „strefionych” naczyń i sztućców, które należało m.in. umyć pod bieżącą wodą. W kulturze żydowskiej obowiązkowi rytualnego oczyszczania w bieżącej wodzie podlegały także kobiety w okresie menstruacji oraz połogu, niekiedy mężczyźni przed ważniejszymi świętami, a także prozelici przyjmujący judaizm. Wszystkie omawiane rysunki przedstawiają młodą, nagą dziewczynę zanurzoną w przeręblu. Można przypuszczać, że odnoszą się do pierwszej rytualnej kąpieli kobiety, która odbywała się w dniu jej ślubu. W niektórych ortodoksyjnych wspólnotach bardzo literalnie trzymano się nakazu, aby ablucji dokonywać w bieżącej wodzie, praktykując, zgodnie z tradycją średniowieczną, kąpiele w rzekach, nawet zimą.

Pokaż opis